متن مقاله روز
پژوهش
بیرجند – 25 آذر ماه
1386
سيد احمد ذريه زهرا
با سپاس از مسئولین آموزشی رشته فرش دانشگاه آزاد بیرجند و همچنین از شما حضار گرامی ؛ استادان ، پژوهش گران ، دانشجویان محترم تشکر می کنم که این فرصت را در اختیار اینجانب قرار دادید . البته لازم به ذکر است که اعلام نمایم ؛ مقرر بود در این جمع صمیمی جناب آقای دکتر بصام ، مدیر عامل شرکت سهامی فرش ایران که خود نیز عضو هیأت علمی دانشگاه در زمینه فرش است به حضورتان شرفیاب شوند ولی متأسفانه به ماموریت خارج از کشور اعزام شدند و عذر خواهی نموده و سلام گرم خود را به همه شما گرامیان ابلاغ نمودند.
دراینجا از جمع حضار تقاضا می شود ، به من اجازه بدهند ، در مقوله خلاقیت و نوآوری که از عناصر ناب هنرورزی است ، چند جمله ای به سمع و نظر مبارک تان برسانم و در ادامه نقش و آمادگی شرکت سهامی فرش برای بروز خلاقیت ها ی شما دانشجویان و دانش آموختگان رشته فرش و همکاری های متقابل را بیان نمایم .
اگر از من بپرسید که چرا این موضوع را انتخاب کرده ای ، عنوان خواهم کرد « از ماست که بر ماست » اگر نتوانیم هنر و مدیریت هنری را با ابداع و خلاقیت حوزه عملکردی خود ، هم سنگ و هماهنگ این دوره پر از تحول محتوم منطبق سازیم . محکوم به فنا هستیم ، به قول ظریفی که می گفت: « همه چیز دستخوش تغییر است ، جز خود تغییر »
در فرهنگ عمید ابداع یا آفرینش ، به معنای چیزی نو آوردن یا کاری ، تازه کردن ، آمده است معنی دقیق تر آن ، عبارت است از پدید آوردن چیزی که سابقاً نبوده است ؛ اما در قرآن کریم واژه های « خَلَقَ » ؛« نشأ » ؛ « فَطَرَ » هم معناست با این تفاوت که خَلَقَ ؛ پدید آوردن از نوع ترکیبی ، نَشأ؛ خواستن و ایجاد کردن ، فَطَرَ؛ « بَدَعَ » ؛ پدید آوردن از چیزی که هرگز وجود نداشته ، هم معنای تعریف اولین است . « فَطَرَ الّسموات و الأرض » 1 ؛ « اِنّا اَنشأنا هُنَّ اِ نشأءآ »2 ؛ « نَحنُ خَلَقناکُم فَلَو لا تُصَدِّ قونَ » 3 ؛ « بَدیعٌ السَّمواتِ والاَرض » 4
در فرهنگ لغت روانشناسی ریبر 1986 ؛ خلاقیت را یگ فرایند روانی فرض شده است . دراین تعریف ، خلاقیت به عمل کردن ، ایده پروری ، مفهوم سازی ، شکل های هنری ، نظریه ها یا به تولیدات منجر شده ای که یگانه و بدیع هستند معنا شده است .
برای روشن شدن مطلب ، تعاریف خلاقیت به الگوی چاوها (1989) در کتاب چشم اندازی بر خلاقیت 5 این گونه ارائه شده است :
تعریف شناختی خلاقیت استرنبرگ(1989) ، معتقد است : خلاقیت ، ارائه یک فکر نو ومتفاوت است .
تعریف شخصیتی خلاقیت آلبرت ورانکو (1990) ، معتقدند ، خلاقیت متفاوت از هم رنگی و مستلزم رفتارهای غیر عادی است .
1- آیه 34 از سوره مبارکه 2- آیه 34 از سوره مبارکه الواقعه 3- آیه 56 از سوره مبارکه الواقعه 4- آیه از سوره مبارکه 5- شاید این تعریف مبتنی بر علل اربعه ارسطویی (علل غایی ، فاعلی ، صوری ، مادی ) باشد.
تعریف محیطی خلاقیت ، برین (1953) خلاقیت را به مثابه فرایند دستکاری محیط می داند .
تعریف مبتنی بر تولید برونز معتقد است ، خلاقیت تولید ، پاسخی است که در عین بدیع بودن مناسب نیز هست و قابل استفاده است .
عناصر خلاقیت :
چهار عنصر خلاقیت عبارتند از :
1- بنیان و مفهوم انگیزشی در وجود انسان خلاق ، همچون حالات شوق ، رغبت ، کنجکاوی ، تعهد درونی نسبت به تکالیف و وظایف خود
2- مبتنی بر اراده آزاد ، همچون قدرت تصمیم گیری ، رفتاری آزاد با شجاعت بدون واهمه
3- خلاقیت ، برنامه پذیر است ، نظم تعهد را با تأکید به هدف دار بودن دنبال می کنند ، برنامه در خدمت قوای خلاقانه فرد خلاق است .
4- خلاقیت وابسته به محیط اجتماعی است ، در بستر های اجتماعی مثبت ، یک آزادی ، استقلال برای دستیابی به پاسخ های صحیح وجود دارد . چنین افرادی در چنین بستری قادر به رشد استعداد و توانایی خویش هستند . احساسی از وحدت ، خوشحالی مفید و مؤثر بودن که جملگی سلامت روانی را می رسـد به افراد دسـت می دهد . از یک طرف این محیط ها مهیا می شوند ، برای بروز خلاقیت ها و از سوی دیگر به پرورش شخصیت خلاق منجر می شود .
موانع خلاقیت :
انسانی که د ر جریان مجموعه تفکرات و رفتارهای آگاهانه خود ، خواهان تحول ، نوآوری و خلاقیت است ، به موانع و تابلو های توقف1 در پیش خود می بایستی اندیشه و تأمل نماید . مهمترین موانع خلاقیت را می توان این گونه معرفی نمود .
· کسب اطلاعات زیاد و همواره مطلع بودن
· وابسته به گروه یا حزبی بودن و جزمی فکر کردن
· ارزیابی خود خواهانه ، عجولانه و غیر منطقی از ایده های خلاق
· ایجاد کانال و معبر تأییدات مقامات ما فوق
· انتظارات نابجا و زود هنگام از فرد خلاق
· انتقاد خشک و غیر منطقی از فرایند فکر فرد خلاق
· توجه تام مقامات ما فوق به حصول نتیجه تا فرایند تولید فکر خلاق
· عدم احترام به اصل اندیشه فرد خلاق
· موضع گیری و برچسب زدن
· عدم پذیرش ریسک در اجرای ایده ها
---------------------------------------------------------------------------------1
- از مقاله بهبود نوآوری ها ، ژاکلین ل . بیرد ، ترجمه سیروس لطفی ، فصلنامه تفکر متعالی ، سال دوم ، پاییز 85 ، نقل و بهره برداری شده است .
فرد خلاق ، شوق حرکت را با روح حکمت ، ابداع را با فیض الهی همسان می انگارد ، تصورات و تخیلاتش را از سوی عالم بالا و فیوضات حضرات خمس می پندارد ، در اغلب موارد به دامان آفات خلاقیت می افتد وبه این باور می رسد که به مقصد رسیده است . آفات آن به شرح زیر عبارتند از :
· بی مراقبه و ممارست بر خلاف هنرمندان فرزانه و معنوی گرا حرکت می کنند .
· کم حوصلگی و عدم تحمل اعتقادات دیگران یا پوشیده داشتن فن و فوت آن برای رسیدن به چند گام بالاتر
· به سهل انگاری و واقع انگاری خیال ها سوق می یابند .
· خود را غوطه ور در عرفان و معنویت و ظرایف هنرهای سنتی دیار خویش می دانند .
· حسن شهرت طلبی و خود شیفتگی میل می یابند
دیدگاه خود را بنویسید